LA ŜAVA ALFABETO
𐑻 𐑖𐑨𐑝𐑨 𐑨𐑤𐑓𐑨𐑚𐑧𐑑𐑩
La ŝava?
La ŝava (shavian) alfabeto estas alfabeto origine proponita por la angla lingvo. Ekzistas ankaŭ versio por Esperanto, fare de Ĝan Ŭesli Starling.
Ĉar la adaptita versio de Sterling enhavas specialajn literojn ne trovitajn en la normo de Unikodo, mi decidis ŝanĝi lian sistemon por kongrui kun tiu normo. Mi ankaŭ aldonis kelkajn novajn signojn por oftaj gramatikaĵoj.
Vi povas elŝuti tiparojn el Shavian.info kaj 2GD4ME.
Mi ankaŭ kreis klavaron por ĉi tiu versio de la ŝava:
Por uzi la klavaron, vi devas unue elŝuti la programon Keyman (https://keyman.com), por Windows, MacOS kaj Linux. Poste, vi povas: aŭ elŝuti la klavaron kaj mem instali ĝin, aŭ instali la klavaro rekte per Keyman.
Vi ankaŭ povas uzi mian retklavaron, per kiu vi povas tajpi surrete kaj neniu instalo estas bezonata.
Grupo por ŝavaskribantoj en Mia Vivo.
La reguloj
La ŝava alfabeto uzas la samajn literojn kiel en la latina:
| a | b | c | ĉ |
| 𐑨 | 𐑚 | 𐑔 | 𐑗 |
| d | e | f | g |
| 𐑛 | 𐑧 | 𐑓 | 𐑜 |
| ĝ | h | ĥ | i |
| 𐑡 | 𐑣 | 𐑙 | 𐑦 |
| j | ĵ | k | l |
| 𐑢 | 𐑠 | 𐑒 | 𐑤 |
| m | n | o | p |
| 𐑫 | 𐑵 | 𐑩 | 𐑐 |
| r | s | ŝ | t |
| 𐑮 | 𐑕 | 𐑖 | 𐑑 |
| u | ŭ | v | z |
| 𐑪 | 𐑘 | 𐑝 | 𐑟 |
Ankaŭ estas kelkaj kromsignoj, kiuj ne ekzistas en la versio de Ĝan Ŭesli Starling. Ĉi tiuj kromsignoj estas uzata nur por prepozicioj, neniam ene en vortoj. La kromsignoj estas elektitaj por faciligi legon:
| la (𐑤𐑨) | kaj (𐑒𐑨𐑢) | aŭ (𐑨𐑘) | al (𐑨𐑤) |
| 𐑻 | 𐑷 | 𐑴 | 𐑾 |
| en (𐑧𐑵) | el (𐑧𐑤) | de (𐑛𐑧) | |
| 𐑼 | 𐑽 | 𐑰 |
La literoj povas aspekti sensistemaj, sed tiel ne estas. Preskaŭ ĉiuj literoj estas kunigitaj kun aliaj laŭ ekz. vokalo (a, e, o, u, i = 𐑨 𐑧 𐑩 𐑪 𐑦), voĉo kaj senvoĉo (z kaj s = 𐑟 kaj 𐑕, g kaj k = 𐑜 kaj 𐑒) nazo (m kaj n = 𐑫 kaj 𐑵) aŭ ĉar ili havas alian similecon (ĉ kaj ĝ = 𐑗 kaj 𐑡). La literoj ŝanĝiĝas per renverso (180 gradoj). La literoj estas altaj (ekz. 𐑑, 𐑛, 𐑒 aŭ 𐑜) aŭ malaltaj (ekz. 𐑤, 𐑮, 𐑨 aŭ 𐑧).
Aliaj signoj, ekz. numeroj (1, 2, 3), aŭ komo kaj punkto (, .), estas la samaj kiel en la latina alfabeto, kaj ties skribreguloj estas samaj.
La ŝava ne uzas majusklajn literojn. Por montri nomon, oni aldonu mezpunkton (·) antaŭ la nomo. Ekz. ·𐑤. ·𐑤. ·𐑟𐑨𐑫𐑧𐑵𐑣𐑩𐑓 (L. L. Zamenhof), ·𐑐𐑨𐑮𐑦𐑟𐑩 (Parizo) aŭ ·𐑧𐑕𐑐𐑧𐑮𐑨𐑵𐑑𐑩 (Esperanto (la lingvo, ne tiu, kiu esperas)).
Ekzemplo
𐑻 𐑤𐑪𐑐𐑩 𐑷 𐑻 𐑣𐑪𐑵𐑛𐑩
𐑤𐑪𐑐𐑩 𐑵𐑪𐑮 𐑩𐑕𐑑𐑩𐑢𐑵 𐑣𐑨𐑝𐑦𐑕 𐑷 𐑓𐑧𐑤𐑩𐑵,
𐑗𐑨𐑮 𐑨𐑒𐑪𐑮𐑨𐑑𐑧 𐑜𐑨𐑮𐑛𐑦𐑕 𐑻 𐑣𐑪𐑵𐑛𐑩𐑢.
𐑢𐑧𐑵 𐑑𐑦𐑪 𐑗𐑦 𐑤𐑪𐑐𐑩 𐑮𐑧𐑵𐑒𐑩𐑵𐑑𐑨𐑕 𐑒𐑩𐑮𐑑𐑣𐑪𐑵𐑛𐑩𐑵
𐑑𐑮𐑧 𐑚𐑧𐑤𐑨𐑵, 𐑚𐑮𐑦𐑤𐑣𐑨𐑮𐑨𐑵 𐑷 𐑨𐑵𐑒𐑨𐑘 𐑑𐑮𐑧 𐑓𐑩𐑮𐑑𐑨𐑵,
𐑒𐑦𐑪 𐑑𐑮𐑨 𐑒𐑨𐑫𐑐𐑩𐑢 𐑝𐑨𐑜𐑨𐑛𐑦𐑕.
𐑨𐑑𐑨𐑒𐑦 𐑡𐑦𐑵 𐑷 𐑐𐑧𐑔𐑧 𐑛𐑦𐑕𐑖𐑦𐑮𐑦
𐑕𐑦𐑵𐑢𐑩𐑮𐑩 𐑤𐑪𐑐𐑩 𐑑𐑪𐑑𐑧 𐑛𐑧𐑟𐑦𐑮𐑦𐑕;
𐑕𐑧𐑛 𐑚𐑨𐑑𐑨𐑤𐑨𐑛𐑦 𐑧𐑕𐑑𐑦𐑕 𐑵𐑧𐑔𐑧𐑕𐑧,
𐑷 𐑑𐑦𐑧𐑤 𐑓𐑩𐑮𐑑𐑨 𐑷 𐑜𐑮𐑨𐑵𐑛𐑨
𐑧𐑕𐑑𐑦𐑕 𐑻 𐑚𐑧𐑕𐑑𐑩, 𐑒𐑧 𐑡𐑦 𐑑𐑮𐑧 𐑐𐑩𐑝𐑦𐑕
𐑕𐑧𐑵𐑑𐑦𐑫𐑧 𐑕𐑦𐑵 𐑫𐑧𐑫 𐑛𐑧𐑓𐑧𐑵𐑛𐑦.
𐑑𐑦𐑨𐑤 𐑣𐑪𐑫𐑦𐑤𐑧 𐑕𐑦𐑵 𐑐𐑮𐑩𐑒𐑕𐑦𐑫𐑦𐑡𐑨𐑕
𐑻 𐑤𐑪𐑐𐑩, 𐑒𐑩𐑫𐑧𐑵𐑔𐑨𐑕 𐑦𐑵𐑑𐑧𐑮𐑐𐑨𐑮𐑩𐑤𐑨𐑛𐑩𐑵,
𐑷 𐑤𐑨𐑘𐑛𐑨𐑕 𐑡𐑦𐑵 𐑐𐑮𐑩 𐑻 𐑡𐑦𐑨
𐑚𐑩𐑵𐑕𐑑𐑨𐑑𐑩 𐑒𐑦𐑪𐑵 𐑡𐑦 𐑑𐑪𐑑𐑧 𐑫𐑦𐑮𐑨𐑕.
"𐑚𐑧𐑤𐑨 𐑕𐑦𐑵𐑢𐑩𐑮𐑩," 𐑛𐑦𐑮𐑦𐑕 𐑻 𐑣𐑪𐑵𐑛𐑩,
"𐑝𐑦, 𐑒𐑦𐑧𐑤 𐑫𐑦, 𐑜𐑮𐑨𐑕𐑨 𐑓𐑨𐑮𐑦𐑡𐑦 𐑵𐑪𐑵 𐑐𐑩𐑝𐑨𐑕.
𐑤𐑨𐑕𐑪 𐑻 𐑨𐑮𐑚𐑨𐑮𐑩𐑢𐑵, 𐑾 𐑫𐑦 𐑝𐑦 𐑒𐑮𐑧𐑛𐑪;
𐑗𐑨𐑮 𐑑𐑦𐑧 𐑧𐑕𐑑𐑨𐑕 𐑝𐑦𐑨𐑢 𐑻 𐑓𐑮𐑨𐑑𐑩𐑢
𐑫𐑨𐑤𐑡𐑩𐑢𐑨𐑢, 𐑫𐑦𐑟𐑧𐑮𐑨𐑢, 𐑕𐑧𐑵𐑣𐑨𐑝𐑨𐑢 𐑝𐑨𐑜𐑦𐑕𐑑𐑩𐑢,
𐑒𐑦𐑪𐑢𐑵 𐑨𐑑𐑧𐑵𐑛𐑨𐑕 𐑫𐑩𐑮𐑑’ 𐑐𐑮𐑩 𐑫𐑨𐑤𐑕𐑨𐑑𐑩.
𐑗𐑨𐑮 𐑒𐑦𐑩 𐑧𐑕𐑑𐑨𐑕 𐑔𐑧𐑮𐑑𐑨 𐑐𐑩𐑮 𐑤𐑪𐑐𐑩𐑢?
𐑵𐑧𐑵𐑦𐑨𐑫 𐑓𐑨𐑔𐑦𐑤𐑨, 𐑕𐑧𐑵𐑑𐑦𐑫𐑨 𐑓𐑧𐑕𐑑𐑧𐑵𐑩;
𐑵𐑧𐑵𐑦𐑩 𐑕𐑧𐑵 𐑚𐑨𐑑𐑨𐑤𐑨𐑛𐑩.
𐑫𐑦𐑵 𐑕𐑧𐑒𐑝𐑪: 𐑝𐑦𐑝𐑨𐑛𐑩𐑵 𐑐𐑤𐑦 𐑚𐑩𐑵𐑨𐑵 𐑝𐑦 𐑣𐑨𐑝𐑩𐑕."
"𐑕𐑧𐑛," 𐑤𐑪𐑐’ 𐑛𐑦𐑮𐑦𐑕, "𐑒𐑦𐑩𐑵 𐑓𐑨𐑮𐑨𐑛𐑦 𐑫𐑦 𐑛𐑧𐑝𐑩𐑕?"
"𐑣𐑩! 𐑐𐑮𐑧𐑕𐑒𐑨𐑘 𐑵𐑧𐑵𐑦𐑩𐑵," 𐑮𐑧𐑕𐑐𐑩𐑵𐑛𐑦𐑕 𐑻 𐑣𐑪𐑵𐑛𐑩;
"𐑓𐑩𐑮𐑐𐑧𐑤𐑦 𐑻 𐑣𐑩𐑫𐑩𐑢𐑵 𐑐𐑩𐑮𐑑𐑨𐑵𐑑𐑨𐑢𐑵 𐑚𐑨𐑕𐑑𐑩𐑵𐑩𐑵
𐑷 𐑐𐑧𐑑𐑨𐑛𐑨𐑵𐑑𐑨𐑢𐑵 𐑨𐑤𐑫𐑩𐑟𐑩𐑵,
𐑓𐑤𐑨𐑑𐑨𐑛𐑦 𐑛𐑩𐑫𐑨𐑵𐑩𐑢𐑵, 𐑻 𐑫𐑨𐑕𐑑𐑮𐑩𐑵 𐑒𐑨𐑮𐑧𐑕𐑦,
𐑒𐑨𐑢 𐑧𐑕𐑑𐑩𐑕 𐑝𐑦𐑨 𐑕𐑨𐑤𐑨𐑢𐑮𐑩
𐑫𐑪𐑤𐑑𐑧𐑜𐑧 𐑛𐑨 𐑚𐑩𐑵𐑨𐑢 𐑷 𐑕𐑪𐑒𐑨𐑢 𐑫𐑨𐑵𐑡𐑨𐑠𐑩𐑢:
𐑮𐑧𐑕𐑑𐑨𐑠𐑩𐑢 𐑰 𐑒𐑩𐑒𐑩𐑢, 𐑮𐑧𐑕𐑑𐑨𐑠𐑩𐑢 𐑰 𐑖𐑨𐑓𐑩𐑢,
𐑷 𐑨𐑵𐑒𐑨𐑘 𐑫𐑪𐑤𐑑𐑨𐑢 𐑛𐑩𐑤𐑗𐑨𐑢 𐑒𐑨𐑮𐑧𐑕𐑩𐑢."
𐑢𐑨𐑫 𐑓𐑧𐑤𐑦𐑗𐑨𐑠𐑩𐑵 𐑻 𐑤𐑪𐑐’ 𐑦𐑫𐑨𐑜𐑨𐑕
𐑒𐑦𐑪 𐑡𐑦𐑵 𐑛𐑩𐑤𐑗𐑧 𐑐𐑤𐑩𐑮𐑦𐑜𐑨𐑕.
𐑦𐑮𐑨𐑵𐑑𐑧, 𐑻 𐑒𐑩𐑤𐑩𐑵 𐑰 𐑻 𐑣𐑪𐑵𐑛𐑩 𐑡𐑦 𐑝𐑦𐑛𐑦𐑕
𐑕𐑧𐑵𐑣𐑨𐑮𐑨𐑵
"𐑕𐑧𐑛 𐑒𐑦𐑩 𐑡𐑦 𐑧𐑕𐑑𐑨𐑕," 𐑡𐑦 𐑛𐑦𐑮𐑦𐑕?
"𐑵𐑧𐑵𐑦𐑩."
"𐑑𐑨𐑫𐑧𐑵?"
"𐑣𐑩! 𐑚𐑨𐑜𐑨𐑑𐑧𐑤𐑩!"
"𐑐𐑤𐑦 𐑒𐑤𐑨𐑮𐑧 𐑛𐑦𐑮𐑪!"
"𐑻 𐑗𐑦𐑮𐑒𐑨𐑘𐑒𐑩𐑤𐑩,
𐑐𐑧𐑮 𐑒𐑦𐑪 𐑧𐑕𐑑𐑨𐑕 𐑫𐑦 𐑨𐑤𐑤𐑦𐑜𐑨𐑑𐑨,
𐑒𐑦𐑩𐑵 𐑝𐑦 𐑝𐑦𐑛𐑨𐑕 𐑧𐑚𐑤𐑧 𐑧𐑒𐑒𐑨𐑘𐑟𐑦𐑕."
"𐑤𐑦𐑜𐑨𐑑𐑨!" 𐑮𐑧𐑛𐑦𐑮𐑦𐑕 𐑻 𐑤𐑪𐑐𐑩, "𐑤𐑦𐑚𐑧𐑮𐑧
𐑗𐑪 𐑝𐑦 𐑵𐑧 𐑒𐑪𐑮𐑨𐑛𐑨𐑕?"
"𐑵𐑧, 𐑕𐑧𐑛 𐑡𐑦 𐑵𐑧𐑜𐑮𐑨𐑝𐑨."
"𐑫𐑦 𐑑𐑦𐑧𐑤 𐑜𐑮𐑨𐑝𐑨 𐑡𐑦𐑵 𐑑𐑨𐑒𐑕𐑨𐑕,
𐑒𐑧 𐑝𐑦𐑨𐑢𐑵 𐑓𐑧𐑕𐑑𐑧𐑵𐑩𐑢𐑵 𐑫𐑦 𐑑𐑪𐑑𐑧 𐑵𐑧 𐑝𐑩𐑤𐑨𐑕,
𐑷 𐑐𐑮𐑩 𐑑𐑦𐑧𐑤𐑨 𐑐𐑮𐑧𐑟𐑩 𐑑𐑮𐑧𐑟𐑩𐑮𐑩𐑵
𐑫𐑦 𐑔𐑧𐑮𐑑𐑧 𐑵𐑧 𐑝𐑩𐑤𐑪𐑕."
𐑗𐑧 𐑑𐑦𐑪𐑢 𐑗𐑦 𐑝𐑩𐑮𐑑𐑩𐑢,
𐑻 𐑤𐑪𐑐𐑩 𐑓𐑩𐑮𐑒𐑪𐑮𐑦𐑕 𐑷 𐑒𐑪𐑮𐑨𐑕 𐑨𐑵𐑒𐑩𐑮𐑨𐑘.
𐑽 ·𐑧𐑤𐑧𐑒𐑑𐑦𐑑𐑨𐑢 ·𐑓𐑨𐑚𐑤𐑩𐑢
𐑰 ·𐑢𐑧𐑨𐑵 ·𐑛𐑧 ·𐑤𐑨 ·𐑓𐑩𐑵𐑑𐑨𐑦𐑵𐑧